OLVG Duurzaamheidsbeleid 2023 – 2025
Verduurzaming is niet langer een bijzaak, maar een hoofdzaak. Volgens de cijfers van het CBS is de zorgsector in Nederland goed voor ongeveer 7% van de totale CO₂-uitstoot, 13% van het grondstoffengebruik en 4% van de afvalberg. Een groot gedeelte hiervan bestaat uit plastics en kunststoffen. Daarnaast vormen medicijnresten en antibiotica in het oppervlakte- en grondwater een bedreiging voor de kwaliteit van ons drinkwater. Kortom, de zorgsector draagt significant bij aan de CO₂-uitstoot, het grondstofgebruik en de watervervuiling in Nederland.
Gelukkig zit de zorgsector niet stil. In het Integraal Zorgakkoord vormen 'passende zorg' en 'gezond leven en preventie' belangrijke kapstokken voor verduurzaming. In de Green Deal 3.0., die in november 2022 is ondertekend door NVZ, wordt aandacht en actie gevraagd op een vijftal thema's: actieve inzet op gezondheidsbevordering, vergroten van kennis en bewustwording, verlagen van CO₂-uitstoot, verminderen van grondstoffengebruik en restafval (circulair werken), en het terugbrengen van de milieubelasting veroorzaakt door medicatie.
Als OLVG hebben we duurzaamheid al langere tijd hoog in het vaandel. Voor beide locaties hebben we goud behaald op de Milieuthermometer Zorg. Voor Oost sinds 2015 en voor West sinds 2020. In onze OLVG-brede strategie 2023 - 2025 is duurzaamheid nu ook als aparte pijler opgenomen. Hier geven we invulling aan middels dit duurzaamheidsbeleid. De speerpunten die wij hierin hebben geformuleerd zijn: een gezonde leefomgeving, circulair werken, bewustwording en samenwerking.
People, planet & profit
Bij duurzaamheid gaat het om de balans tussen drie P’s: ‘People, Planet & Profit’. Een balans die bij uitstek in de zorg steeds meer onder druk staat. Als ziekenhuis staan we voor de maatschappelijke taak om mensen beter te maken. We leggen hierbij zoals genoemd een groot beslag op het milieu en daarmee ook op de gezondheid van onze leefomgeving. Daarbij komt dat onze middelen beperkt zijn. Zowel om zorgverleners te kunnen blijven aantrekken, als om altijd voor de beste optie voor het milieu te kunnen kiezen. Een vicieuze cirkel die om een geïntegreerde en brede blik op duurzaamheid vraagt.
Het mooie is dat de goede zorg voor mens en milieu vaak hand in hand gaan. En dat duurzaam werken vaak ook tot kostenbesparingen leidt. Daar zijn in dit verslag meerdere voorbeelden van te vinden. Helaas gaat het niet altijd samen. Dit vraagt om een goede afweging en creativiteit vraagt. Bijvoorbeeld door kostenbesparingen die duurzame initiatieven van Green Teams hebben opgeleverd in te zetten voor duurzame initiatieven die wel meerkosten met zich meebrengen. Daarnaast kunnen business cases helpen om inzicht te krijgen in de kostenbesparingen op langere termijn, en houden we de subsidiemogelijkheden goed in de gaten.
Inbedding in de organisatie
Met de verankering van duurzaamheid in de OLVG-strategie 2023 - 2025 zullen de verantwoordelijkheden om de gestelde duurzaamheidsdoelen te behalen breder belegd worden. Op deze manier kan duurzaamheid een plek krijgen bij beslissingen en kunnen kansen tot verduurzaming in het dagelijkse werk zichtbaar worden. Daarbij is het van belang dat medewerkers goed op de hoogte zijn van wat OLVG doet en van plan is, en hoe ze hier zelf in hun dagelijkse werkzaamheden een bijdrage aan kunnen leveren. Daarom zullen we meer aan communicatie en bewustwording gaan doen, en initiatieven die op de werkvloer ontstaan meer ruimte bieden. Daar liggen nog veel mooie kansen. Het opzetten van Green Teams willen we aanmoedigen. We kijken samen met het management hoe deze beter gefaciliteerd kunnen worden. Tegelijkertijd is dit geen voorwaarde om in je dagelijkse werk te verduurzamen en hier gezamenlijk in op te trekken.
Deze geïntegreerde blik op thema’s en de doelen t.a.v. organisatieveranderingen hebben geleid tot de speerpunten zoals weergegeven in onderstaande infographic.
OLVG
Duurzaam-
heidsbeleid
2023 – 2025
Samenvatting
Toelichting op de speerpunten
Gezondheid en welzijn voor alle Amsterdammers
De meest duurzame zorg is de niet geleverde zorg. Extra relevant in deze tijd. Dit betekent dat naast het leveren van ‘cure’ er veel aandacht uitgaat naar preventie, efficiëntie en het behoud van een gezonde leefomgeving.
Preventie dragen we aan bij door het faciliteren en promoten van een gezonde levensstijl, indien van belang voor de behandeling. We geven hierbij het goede voorbeeld via ons voedingsaanbod. Gezonde voeding voor onze patiënten draagt bovendien bij aan sneller herstel.
Het behoud van een gezonde leefomgeving draagt bij aan preventie op de langere termijn. Binnen onze vastgoedstrategie streven we ernaar om in 2050 een CO₂-neutraal ziekenhuis te zijn. De stappen hiernaartoe zijn vastgelegd in onze zogenaamde portefeuille routekaart.
Naast een schone lucht is schoon water belangrijk voor onze gezondheid. We gaan daarom meer aandacht besteden aan het voorkomen van antibiotica en medicijnresten in afvalwater.
Bij gezondheid en welzijn denken we uiteraard ook aan onze medewerkers. Hun welbevinden vinden we belangrijk. Evengoed als we het welbevinden van onze patiënten belangrijk vinden. Daarnaast geldt dat we ze keihard nodig hebben. Logisch dat er in ons HR-beleid veel aandacht is voor de vitaliteit en de tevredenheid van onze medewerkers.
Met steeds meer zorg op afstand en op de juiste plek dragen we bij aan een steeds efficiëntere zorg. Belangrijk is dat we hierbij de behoefte aan persoonlijk contact, online en op locatie, nooit uit het oog mogen verliezen. Gelukkig is zorg op afstand vaak ook juist prettig voor de patiënt.
Circulair werken
Jaarlijks kopen we voor zo'n € 200 miljoen in aan de voorkant, en produceren we meer dan 1,5 ton afval aan de achterkant. Circulair werken betekent dat we ons beslag op nieuwe grondstoffen, en de creatie van afval zo klein mogelijk houden. Principes die we hierbij hanteren zijn: Refuse, Reduce, Re-use en Recycle. Hier zien we dus ook weer: de niet geleverde zorg is de meest circulaire zorg.
Onze duurzame identiteit waarmaken
Om onze duurzame identiteit waar te blijven maken is het van belang om duurzaamheid structureler in de organisatie in te bedden. Enerzijds door verantwoordelijkheden breder te beleggen en hier op te sturen. Anderzijds door meer en vaker te laten zien wat we doen, en wat we bijvoorbeeld nog (even) niet doen. Zo leggen we verantwoording af en stellen we onze stakeholders in staat een mening te vormen en invloed uit te oefenen. En niet in de laatste plaats stelt dit ons in staat om resultaten te vieren en kennis te delen. Een belangrijke motor voor verduurzaming. Dat geldt ook voor bewustwording. Via campagnes en challenges willen we medewerkers laten zien wat er mogelijk is, en ze stimuleren om mee te doen. Duurzaamheid mag ook leuk zijn!
In- en externe samenwerking (VerduurSamen)
Met dit speerpunt geven we inhoud aan het belang van samenwerking. Met andere ziekenhuizen, zorginstanties, wetenschappelijke verenigingen en belangengroepen binnen de branche. Maar juist ook intern valt er nog veel winst te behalen. Bewustwording en kennisdeling gaan hieraan vooraf. Zodat medewerkers steeds beter zicht krijgen op hoe ze in hun dagelijkse werkzaamheden kunnen verduurzamen, en elkaar hierin inspireren. Samenwerken is de katalysator. Bijvoorbeeld via het oprichten van een Green Team. Dit juichen we toe en willen we dan ook meer gaan faciliteren.
Voor duurzaamheidsthema’s die OLVG-breed aandacht vragen kan het lonen om een werkgroep op te richten. Denk bijvoorbeeld aan een werkgroep ‘voorkomen medicijnresten uit afvalwater’, en de reeds opgestarte werkgroep ‘van disposables naar re-usables’.
Doelstellingen
Zie hieronder de doelstellingen die we per speerpunt hebben gesteld
Gezonde leefomgeving
- Middels de portefeuille routekaart binnen onze vastgoedstrategie streven we ernaar om in 2050 een CO₂-neutraal ziekenhuis te zijn.
- De inzet hierbij is onder andere om 10% van onze energie zelf op te wekken.
- Spillage van medicijnen wordt zoveel mogelijk voorkomen. Het resultaat wordt gemonitord via een reductie van de aanvraag van WIVA vaten bij de apotheek.
- Er heeft een inventarisatie plaatsgevonden om antibiotica, medicijnen en chemicaliën (na CT scan) in afvalwater te voorkomen. Op basis hiervan zijn vervolgacties in gang gezet.
- Als koplopersgroep realiseren we in 2025 de doelstelling van een gezond voedingsaanbod voor patiënten, bezoekers en medewerkers. Dit is volgens de doelstelling van het Nationaal Preventie Akkoord (NPA) voor 2030.
- Bij nieuwbouwprojecten is aantoonbaar gekeken naar de mogelijkheden om meer groen te realiseren.
- Er heeft een inventarisatie plaatsgevonden naar de mogelijkheid van meer groen buiten nieuwe bouwprojecten om.
- Binnen Zorg op Afstand streven we naar meer efficiëntie via poliklinische videoconsulten en teleconsultaties, zonder teniet te doen aan de behoefte aan en toegevoegde waarde van persoonlijk contact.
- Binnen patiëntgesprekken is levensstijl, indien mogelijk en relevant, een standaard onderdeel. In voorkomende gevallen verwijzen we de patiënt door.
- Ziekteverzuim daalt naar < 5% (= HR-beleid).
- Medewerkers beoordelen hun vitaliteit met een 7,5 (= HR-beleid).
Circulair werken
- Er wordt 5% extra budget aangewend voor circulaire bouwoplossingen. Dit is een voortzetting van het huidige beleid.
- Bij alle bouwopdrachten zijn circulaire oplossingen aantoonbaar afgewogen.
- Alle inkopen voldoen aan de eisen van Pianoo en/of EU-GPP criteria.
- Bij de aanschaf van medische disposables zijn altijd en aantoonbaar re-usable varianten overwogen.
- Met onze top 10 leveranciers is besproken en geïnventariseerd of en hoe meer circulaire oplossingen binnen het aanbod worden toegepast.
- Ons restafval is met 40% afgenomen.
- Alle patiëntinformatie wordt digitaal/online aangeboden. Printoptie thuis of bij OLVG blijft beschikbaar voor elke patiënt die daar behoefte aan heeft.
- Er is jaarlijks een bewustwordingscampagne t.a.v. energieverbruik en/of het energieverbruik is aantoonbaar gedaald als gevolg van deze campagne.
Onze identiteit waarmaken
- Duurzaamheid is vanaf 2023 een vast en vanzelfsprekend onderwerp bij alle (strategische) beslissingen.
- In 2024 weet 80% van de medewerkers dat OLVG bezig is met duurzaamheid en kan dit toelichten.
- In 2025 weet 80% van de medewerkers hoe ze duurzaamheid in hun dagelijks handelen kunnen toepassen en kunnen ze dit ook benoemen.
- In 2025 weet 20% van de bezoekers en patiënten dat OLVG duurzaamheid hoog in het vaandel heeft.
- In 2024 heeft iedere RVE een plan van aanpak met betrekking tot duurzaamheid en rapporteert daarover in T gesprekken.
- In 2025 heeft duurzaamheid een logische plek in opleidingen en inwerkprogramma’s.
VerduurSamen
- Vanaf 2023 zijn er jaarlijks twee voorbeelden te noemen hoe OLVG kennis deelt in branche.
- Vanaf 2023 zijn er jaarlijks twee voorbeelden te noemen van RVE’s die resultaten hebben geboekt op het gebied van duurzaamheid.
- Vanaf 2023 zijn er jaarlijks twee voorbeelden te noemen van gezamenlijke initiatieven en/of afspraken met ketenpartners en leveranciers.
- In 2024 hebben de vakgroepen afstemming en uitwisseling gezocht t.a.v. duurzaamheidsdoelen met hun wetenschappelijke vereniging.
- In 2024 hebben minimaal 2 RVE’s zich aangesloten bij een commissie van de Groene Zorg Alliantie.
- In 2024 zijn er minimaal 4 zelfstandig functionerende Green Teams, in 2025 zijn dit er 6.
Totstandkoming duurzaamheidsbeleid
Totstandkoming duurzaamheids-beleid
Waar staan we en waar willen we naartoe?
In een reeks van interactieve sessies zijn we met het Kernteam Duurzaamheid aan de slag gegaan met het opstellen van een nulmeting. Centrale vragen die we ons stelden: Waar staan we nu eigenlijk? Wat is onze impact op mens en milieu? Waar zouden we stappen kunnen zetten?
Geen makkelijke klus voor een grote organisatie met veel verschijningsvormen en waarbij beide locaties vaak nog verschillende werkwijzen hanteren. Maar wel noodzakelijk om te kunnen bepalen waar onze kansen liggen, en welk beleid we de komende jaren willen volgen.
De belangrijkste resultaten uit de nulmeting vormen de basis van de verschillende pagina's in dit duurzaamheidsverslag. Het beleid geeft richting aan de stappen die we willen gaan zetten.
Tijdens de sessies hebben we gebruik gemaakt van de volgende handvatten:
- De indicatoren uit de ISO 26000, de niet certificeerbare norm voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.
- De Sustainable Development Goals.
- De vier pijlers van de Green Deal Zorg 2.0.
- De bevindingen uit de jaarlijkse audit van de Milieuthermometer Zorg.
- De tips en ideeën van onze medewerkers, onder andere verzameld tijdens een bewustwordingsactie op Wereldmilieu dag (5 juni 2021) en op een event in het kader van de Dag van de Duurzaamheid (8 oktober 2021).
Kernteam Duurzaamheid
- Roxanne Vernimmen, Lid Raad van Bestuur
- Nol Verhees, Manager Inkoop, Logistiek & Duurzaamheid
- Ronald Steenmeijer, Manager Vastgoed & Zorgtechnologie
- Bart Bruijn, Bedrijfskundig Manager
- Jan Zoer, Manager Apotheek
- Jan Boers, Manager I&A
- Marianne Dougle, Anesthesioloog en afgevaardigde Bestuur Medische Staf (BMS)
- Carolien Schut en Yvonne Guis, Verpleegkundig Stafbestuur (VSB)
- Mira van der Naald en Piter Oosterhof, Jong OLVG
- Marleen Kuyt, Coördinator Duurzaamheid
- Optioneel: Marli van den Broek, Manager HRM
- Optioneel: Ron Schreuder, Manager Financiën
Waar staan we en waar willen we naartoe?
In een reeks van interactieve sessies zijn we met het Kernteam Duurzaamheid aan de slag gegaan met het opstellen van een nulmeting. Centrale vragen die we ons stelden: Waar staan we nu eigenlijk? Wat is onze impact op mens en milieu? Waar zouden we stappen kunnen zetten?
Geen makkelijke klus voor een grote organisatie met veel verschijningsvormen en waarbij beide locaties vaak nog verschillende werkwijzen hanteren. Maar wel noodzakelijk om te kunnen bepalen waar onze kansen liggen, en welk beleid we de komende jaren willen volgen.
De belangrijkste resultaten uit de nulmeting vormen de basis van de verschillende pagina's in dit duurzaamheidsverslag. Het beleid geeft richting aan de stappen die we willen gaan zetten.
Tijdens de sessies hebben we gebruik gemaakt van de volgende handvatten:
- De indicatoren uit de ISO 26000, de niet certificeerbare norm voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.
- De Sustainable Development Goals.
- De vier pijlers van de Green Deal Zorg 2.0.
- De bevindingen uit de jaarlijkse audit van de Milieuthermometer Zorg.
- De tips en ideeën van onze medewerkers, onder andere verzameld tijdens een bewustwordingsactie op Wereldmilieu dag (5 juni 2021) en op een event in het kader van de Dag van de Duurzaamheid (8 oktober 2021).
Kernteam Duurzaamheid
- Roxanne Vernimmen, Lid Raad van Bestuur
- Nol Verhees, Manager Inkoop, Logistiek & Duurzaamheid
- Ronald Steenmeijer, Manager Vastgoed & Zorgtechnologie
- Bart Bruijn, Bedrijfskundig Manager
- Jan Zoer, Manager Apotheek
- Jan Boers, Manager I&A
- Marianne Dougle, Anesthesioloog en afgevaardigde Bestuur Medische Staf (BMS)
- Carolien Schut en Yvonne Guis, Verpleegkundig Stafbestuur (VSB)
- Mira van der Naald en Piter Oosterhof, Jong OLVG
- Nader te bepalen, Afgevaardigde Bestuur Medische Staf (BMS)
- Marleen Kuyt, Coördinator Duurzaamheid
- Optioneel: Marli van den Broek, Manager HRM
- Optioneel: Ron Schreuder, Manager Financiën
Sustainable Development Goals
In 2015 heeft de Verenigde Naties zeventien doelen opgesteld die moeten leiden naar een betere wereld in 2030. Deze zogenaamde Sustainable Development Goals (SDG’s) vormen de opvolger van de eerder uitgeroepen Millennium Development Goals. Overheden en organisaties wordt gevraagd een bijdrage te leveren en mee te denken hoe deze doelen te bereiken.
Als OLVG en in ons duurzaamheidsbeleid dragen wij voornamelijk bij aan SDG 3, 11, 12 en 17;
- SDG 3 en 11 sluiten aan op ons eerste speerpunt ‘Gezondheid en welzijn voor alle Amsterdammers’.
- SDG 12 sluit met name aan op ons tweede speerpunt ‘Circulair werken’.
- SDG 17 komt terug in onze speerpunten ‘Identiteit waarmaken’ en ‘Samenwerken’.
Borging en verantwoordelijkheden
De governance is op diverse manieren geborgd. Met het opnemen van duurzaamheid als pijler in de OLVG strategie 2023 - 2025 draagt de Raad van Bestuur het belang uit richting de organisatie, en geeft het een duidelijk commitment af. RVE's zullen hun eigen plannen en doelstellingen t.a.v. duurzaamheid opstellen, welke besproken zullen worden in T gesprekken. Voor het behalen van de gestelde doelen is een actieplan met maatregelen opgesteld. De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van deze maatregelen zijn belegd bij de verschillende leden van het Kernteam Duurzaamheid. Dit kernteam komt eens in het kwartaal bijeen om de voortgang en eventueel andere lopende zaken te bespreken en monitoren. Middels bewustwordingscampagnes en het informeren van medewerkers over de voortgang van onze duurzaamheidsplannen wordt duurzaam te werk gaan steeds (h)erkenbaarder en vanzelfsprekender. Behaalde resultaten en best practices zullen gedeeld worden tussen medewerkers en Green Teams. De coördinatie van de activiteiten is belegd bij de Adviseur Duurzaamheid, waar ook het actieplan met maatregelen op te vragen is.
Over de voortgang van de doelstellingen wordt naast intern ook extern gecommuniceerd, zoals middels het online duurzaamheidsverslag.
De governance is op diverse manieren geborgd. Met het opnemen van duurzaamheid als pijler in de OLVG strategie 2023 - 2025 draagt de Raad van Bestuur het belang uit richting de organisatie, en geeft het een duidelijk commitment af. RVE's zullen hun eigen plannen en doelstellingen t.a.v. duurzaamheid opstellen, welke besproken zullen worden in T gesprekken. Voor het behalen van de gestelde doelen is een actieplan met maatregelen opgesteld. De verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van deze maatregelen zijn belegd bij de verschillende leden van het Kernteam Duurzaamheid. Dit kernteam komt eens in het kwartaal bijeen om de voortgang en eventueel andere lopende zaken te bespreken en monitoren. Middels bewustwordingscampagnes en het informeren van medewerkers over de voortgang van onze duurzaamheidsplannen wordt duurzaam te werk gaan steeds (h)erkenbaarder en vanzelfsprekender. Behaalde resultaten en best practices zullen gedeeld worden tussen medewerkers en Green Teams. De coördinatie van de activiteiten is belegd bij de Adviseur Duurzaamheid, waar ook het actieplan met maatregelen op te vragen is.
Over de voortgang van de doelstellingen wordt naast intern ook extern gecommuniceerd, zoals middels het online duurzaamheidsverslag.